شکل 5: درپوش‌ها، کورکن‌ها و ضربه‌گیرهای تولیدی با TPE

شکل شماتیک 6، قطعاتی را نشان می‌دهد که در تولید آنها،‌ رقابت TPE با الاستومرها آشکار است.

شکل 6: قطعات خودروی تولیدی با TPE در رقابت با الاستومرها

فناوری‌هایی که از مواد ترموپلاستیک الاستومر استفاده می‌کنند، جایگاه خود را در صنعت خودرو کاملاً مستحکم کرده‌اند. در جدول 8، مثال‌هایی از فناوری‌های بهره‌گیرنده از مواد TPE در صنعت خودروی ژاپن و اروپا ارائه شده است.

جدول 8: مثال‌هایی از تکنولوژی‌های ژاپنی و اروپایی در به‌کارگیری TPE در صنعت خودرو

برای آشنایی بیشتر با میران رقابت‌پذیری PVC و TPE با رابرها در ساخت قطعات خودرویی، در جدول 9 امکان تولید قطعات مختلف با گونه‌های مختلف TPE و PVC ارائه شده است. مشاهده می‌شود که TPE به دلیل نسبت بالاتر کارایی به قیمت،‌ دارای پتانسیل بالاتری در رقابت با رابرها نسبت به PVC است. در جدول 10، مقدار رابر مصرفی در هر قطعه به ازای هر خودرو که می‌تواند معیاری از بازار هدف برای TPE برای نوارهای آب‌بندی دور درب‌ها و شیشه‌ها متصور است. نکته مهم این است که در محدوده نوارهای دور درب، گونه مصرفی TPE ترموپلاستیک الاستومرالیفینیک بوده، اما در نوارهای دور شیشه، ترموپلاستیک الاستومر الیفینیک و SEBSها با هم رقابت دارند.

جدول 9: رقابت TPE و PVC با رابرها در تولید قطعات خودرویی

جدول 10: میزان مصرف رابر در قطعات مختلف

نمودار 4، نمایانگر میزان رشد مصرف TPE در تولید نوارهای آب‌بندی دور کلاف شیشه بین سال‌های 1999 تا 2005 در ژاپن، اروپا و امریکاست. نکته قابل توجه، توسعه وسیع این مواد در ژاپن است. در سال 2005، کشورهای اروپایی و امریکایی نیز در تولید این قطعه به TPE روی آورده‌اند.

نمودار 4: رشد کاربرد TPE در تولید نوار دور کلاف شیشه

در قطعات داخلی نظیرکیسه‌های هوا و رودری‌ها (5کیلوگرم به ازای هر خودرو) گرچه از رابر استفاده نمی‌شود، اما TPE از قابلیت رقابت با آن برخوردار است (نمودارهای 5 تا 7).

رشد سالانه تقاضای جهانی برای مصرف TPEها، 2/6 درصد است. تا پایان سال 2007، صرفاً تقاضای شرکت‌های امریکایی درخصوص این مواد، حدود 5/1میلیارد پوند وزنی یا 5/1میلیارد دلار خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود که این تقاضا تا پایان سال 2009 به 1/3 میلیون تن متریک نیز برسد.

وسائط نقلیه موتوری در سطح جهان، همچنان بزرگترین بازار مصرف TPEها را به خود اختصاص داده است. در امریکا، نزدیک به 30 درصد از کل مصرف TPEها، در حیطه صنعت خودرو صورت می‌پذیرد. البته گفتنی است که TPEها کاربردهای وسیعی نیز در دیگر صنایع نظیر صنایع الکترونیک، لوازم خانگی، آب‌بند‌ها و درزگیرهای صنعتی، لوازم ورزشی، لوازم پزشکی، صنایع بسته‌بندی مواد غذایی و نوشیدنی دارد.

با توجه به مصرف بالای رابرها و بویژه EPDM در خودروهای تولیدی شرکت ایران خودرو و نیز با توجه به مزایای نسبی تولید قطعات و بویژه نوارهای آب‌بندی با TPE نسبت به EPDM، تحقیق و مطالعات دقیق‌تر در زمینه جایگزینی EPDM با TPE، می‌تواند یکی از راه‌حل‌های افزایش کیفیت قطعات و کاهش قیمت‌ها باشد.

منابع:

1. Global trends in olefinc TPEs by Robert Eller associate, Inc.

2. wikipedia web site.

3. GLS corporation web site.

4. Innovation in glazing and sealing systems by THE ITB GROUP, LTD.

5.World Thermoplastic Elastomers Industry Report. By Freedonia Group Inc.