نانو مواد، دستهای از مواد هستند که از طریق کنار هم قراردادن اتمها، ملکولها یا مجموعههایی از آنها و به طور مصنوعی تولید میشوند. نانوسرامیکها بهدلیل داشتن خواص ویژه در بین مواد دیگر از مهمترین و کاربردیترین شاخههای نانومواد محسوب میشوند. متن زیر برگرفته از مقاله سیدمحسن محمودی سپهر از دانشگاه علم و صنعت ایران است که تحت عنوان "مقدمهای بر نانوسرامیک" در همایش "نانوتکنولوژی، انقلاب صنعتی آینده" ارایه شده بود و به بیان پتانسیلها و کاربردهای فعلی نانوسرامیکها در دنیا اشاره دارد:
ظهور نانوسرامیکها را میتوان از دهه 90 میلادی دانست. در این زمان بود که کشف خواص پودرهای نانوسرامیک بسیار مناسب به نظر میرسید ولی روشهای آن از لحاظ فناوری، آسان و مقرونبهصرفه نبود.
بهوجود آمدن نانوتکنولوژی اهمیت نانوسرامیکها را بیش از پیش آشکار کرد و نانوتکنولوژی باعث تحلیل بهتر از پدیدهها و یافتن روشهای بهتری برای تولید مواد شد. شکل گرفتن مهندسی نانو، منجر به درک بیسابقه اجزای اولیة پایهای تمام اجسام فیزیکی و کنترل بر این اجزا شده است و این پدیده به زودی روشی را که اغلب اجسام توسط آنها طراحی و ساخته میشدهاند، دگرگون میکند.
ویژگیهای نانوسرامیکها
الف) استحکام مکانیکی: پوشش دادن سطح اجسام با نانوسرامیکها، باعث افزایش استحکام و سختی جسم میشود که استحکام آنها بسیار بیشتر از پوششهایی از نوع سرامیکهای معمولی است.
ب) ابررسانایی: نانوسرامیکها بهعلت داشتن خواص نوری و الکتریکی بهعنوان ابررسانا نیز بهکار میروند.
ج) قدرت پوشش: در ساختار نانو، تعداد مکانهای فعال افزایش مییابد، این افزایش در سطح منجر به کاهش مقدار مواد مصرفی میشود و قیمت نهایی محصول کاهش مییابد.
د) قابلیت رقابت با مواد دیگر: نانوسرامیکها ارزش افزوده فوقالعادهای را ایجاد میکنند و این مواد همانند رنگدانهها و پوششها گرانقیمت هستند.
ه) سازگار با محیطزیست: این پوششها با محیطزیست سازگار میباشند و آلودگیهای مواد قبلی را ایجاد نمیکنند.
و) انعطافپذیری: در سرامیکهای معمولی انعطافپذیری وجود ندارد ولی در نانوسرامیکها بهدلیل داشتن خاصیت منحصر به فرد در قابلیت حرکت مرزدانهها بر روی هم، انعطافپذیری خوبی وجود دارد.
ز) سطح ویژه بالا: نانوسرامیکها سطح ویژة بالایی دارند و در انجام واکنشهای شیمیایی در کاتالیستها، سنسورهای گازی، جداسازی و جذب مواد بر روی سطح آن و غیره مورد استفاده قرار میگیرند.
کاربردهای نانوسرامیک
بهعلت خواص فوقالعادهای که نانوسرامیکها دارند، طراحان محصولات میتوانند از آنها بهطور ماهرانه، بهعنوان مواد مخصوص استفاده نمایند. این مواد مخصوص، مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت محصولی مستحکمتر که در محدودة دمایی بیشتر عمل میکند را تامین میکنند. از طرفی تولید نانوسرامیکها در دماهای پایینتر، موفقیت بزرگی است که منجر به تولید اقتصادی محصولات بیعیب و با دقت بالا میشود.
نانوسرامیکها در حال توسعه و بهکارگیری برای کاربردهای گوناگون هستند که از خواص مغناطیسی، نوری، الکتریکی، کاتالیتیکی و دیگر خواص آنها استفاده میشود. خواص منحصر به فرد نانوسرامیکها، محدوده وسیعی از کاربرد از جمله قطعات سرامیکی بادوام برای موتورهای خودکار، سیمهای ابررسانای انعطافپذیر و اجزای متصلکننده فایراستیکی را به همراه دارد